รีเทนเนอร์

รีเทนเนอร์ (Retainer) คือ เครื่องมือที่ช่วยรักษาสภาพฟันเมื่อจัดฟันเสร็จเรียบร้อยแล้ว ความหมายตรงตัวกับศัพท์เลย retain แปลว่า รักษา

ทำไมต้องใส่รีเทนเนอร์ หลังจัดฟัน

หลายๆคนเคยสงสัยบ้างไหมคะว่าทำไมจัดฟันเสร็จแล้วยังคงต้องมีการใส่รีเทนเนอร์อีก สำหรับหลายท่านที่ไม่เคยมีประสบการณ์การจัดฟันมาก่อนอาจจะไม่รู้ว่าการจัดฟันนั้น หลังจากที่จัดฟันเสร็จแล้วจะมีกระบวนการ สำคัญอยู่อีกก็คือ การใส่เหล็กที่มีลักษณะคล้ายๆลวด ไว้อยู่กับคนที่จัดฟันเสร็จแล้ว ซึ่งกระบวนการนี้สิ่งที่ใส่ไว้นั้นก็คือ รีเท็นเนอร์ (Retainer) นั้นเอง

รีเทนเนอร์ที่ใช้กันทั่วไปจะมี 2 แบบ คือ รีเทนเนอร์แบบลวด และรีเทนเนอร์แบบใส และยังมีแบบที่ใช้บ้างเป็นบางกรณี คือ รีเทนเนอร์แบบติดแน่น และรีเทนเนอร์แบบเหล็ก (ที่เค้าว่ากันว่าใส่กินข้าวได้)

สำหรับคนที่จัดฟันใกล้จะเสร็จแล้ว ก็ใกล้จะถึงเวลาที่จะได้ถอดเหล็กจัดฟันกันแล้ว ทีนี้จะกินอะไรก็สะดวก แปรงฟันก็ง่าย ไม่มีเหล็กคอยเกี่ยวแก้มเกี่ยวปาก แต่อย่าลืมเวลาแห่งรีเทนเนอร์พึ่งจะเริ่มขึ้น และมันจะอยู่กับเราไปอีกนาน

รีเทนเนอร์มีทั้งหมด 4 แบบ ดังนี้

1.รีเทนเนอร์แบบลวด

รีเทนเนอร์แบบนี้เป็นแบบที่ใช้กันแพร่หลายที่สุด มีลักษณะคือ มีโครงเป็นอะคริลิคสีหรือมีลวดลายบริเวณเพดานปาก (บางคนเรียกว่าส่วนของเหงือก) และมีส่วนที่ยึดฟันเป็นลวดที่ล้อมฟันเอาไว้ อาจจะมีอะคริลิคล้อมทับลวดอีกครั้ง ซึ่งอาจจะเป็นสีใสหรือเป็นสีต่างๆก็ได้แล้วแต่จะเลือก บางคนเรียกว่าท่อสี **(หมอเองไม่แน่ใจเหมือนกันว่าใครเรียกแบบนี้ มีคนไข้ถามเข้ามาบ่อยๆ เข้าใจว่าเป็นรีเทนเนอร์ที่ทำโดยคนที่ไม่ใช่หมอฟัน ใส่เป็นท่อยางสีๆเอาไว้สวยๆ ให้เปลี่ยนได้ทุกเดือน ประมาณว่าเป็นรีเทนเนอร์แฟชั่นทำนองนั้น แต่รีเทนเนอร์ที่ทำอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ ส่วนที่เป็นสีคลุมลวดเอาไว้จะต้องเป็นอะคริลิค และเปลี่ยนสีไม่ได้ เนื่องจากถ้าใส่เป็นท่อยางสี ยางจะเสื่อมสภาพได้ง่ายกว่าอะคริลิคมาก และจะมีเชื้อโรคสะสมได้ง่าย)

ข้อดี ทำความสะอาดง่าย อายุการใช้งานยาวนาน 2-3 ปี คงสภาพฟันและการสบฟันได้ดี ปรับแต่งแก้ไขได้ง่าย สามารถเลือกสีสันได้ บางคนอาจจะชอบ

ข้อเสีย ขนาดค่อนข้างใหญ่ เทอะทะ รบกวนการพูดการออกเสียงในช่วงแรก ยิ้มแล้วยังเห็นลวด

2. รีเทนเนอร์แบบใส

ใช้แพร่หลายเช่นเดียวกัน ลักษณะเป็นแผ่นพลาสติกใส ล้อมฟันโดยรอบทั้งด้านนอกและด้านใน แต่ไม่มีส่วนของเพดาน มีความหนาประมาณ 0.75-1.5 มิลลิเมตร

ข้อดี ไม่รบกวนการออกเสียง ยิ้มแล้วไม่เห็นเหล็ก ขนาดเล็กเทอะทะน้อยกว่าแบบลวด

ข้อเสีย ทำความสะอาดยากกว่าแบบลวด อายุการใช้งานสั้นประมาณ 0.5-1.5 ปี น้ำลายอาจจะขังในรีเทนเนอร์ซึ่งบางคนไม่ชอบ สึกหรอได้ง่ายในคนไข้ที่สบลึกหรือนอนกัดฟัน ทำให้คงสงภาพฟันได้ไม่ดีเมื่อเริ่มสึกหรอ

3. รีเทนเนอร์แบบติดแน่น หรือ Fixed retainer

จะมีลักษณะเป็นลวดเส้นเดียวยึดอยู่บนฟันด้านใน มักจะใช้ในกรณีที่พิจารณาแล้วว่าฟันจะเคลื่อนกลับได้ง่าย เช่น ยึดฟันหน้าบน/ล่างในกรณีที่ก่อนจัดฟัน ฟันซ้อนเกมากหรือห่างมากหรือใช้ยึดฟันหลังเอาไว้รอใส่ฟันปลอมในอนาคต ป้องกันฟันล้มในช่วงที่ยังไม่ได้ใส่ฟันปลอมรีเทนเนอร์แบบนี้คนไข้ไม่สามารถขอให้คุณหมอทำให้ได้ คุณหมอจะเป็นคนพิจารณาเองว่าคนไข้เหมาะกับรีเทนเนอร์แบบนี้หรือไม่

ข้อดี ป้องกันฟันเคลื่อนได้ดีมาก ไม่ต้องถอดเข้าถอดออก

ข้อเสีย ทำความสะอาดยาก มีโอกาสหลุดได้ คนไข้จะต้องพบหมอทุก 6 เดือนเพื่อเช็กสภาพ และโดยทั่วไปก็ยังจะต้องใส่รีเทนเนอร์ถอดได้ทับอีกชั้นด้วย

คนไข้ที่ใส่รีเทนเนอร์ติดแน่นจะต้องทำความสะอาดอย่างดี ใช้ไหมขัดฟันหรือแปรงซอกฟัน ไม่อยากนั้นอาจจะเป็นฟันผุหรือโรคเหงือกได้ง่าย และจะต้องพบหมอจัดฟันต่อเนื่องทุก 6 เดือน เนื่องจากอาจจะมีจุดที่หลุดแล้วคนไข้ไม่ทราบได้ โดยทั่วไปถ้าคุณหมอพบว่าคนไข้ดูแลได้ดี ไม่มีปัญหาอื่นๆ อาจจะให้ใส่ไปเรื่อยๆ ถ้าพบปัญหาเรื่องแตกหักเสียหาย ฟันผุ อาจจะถอดหลังจากติดไปได้ 1-2 ปี ซึ่งจะเป็นช่วงที่ฟันเคลื่อนที่ได้ยากแล้ว แล้วใส่รีเทนเนอร์แบบถอดได้ต่อ

4. รีเทนเนอร์แบบเหล็ก (ใส่เคี้ยวอาหารได้)

เป็นรีเทนเนอร์ที่ถูกออกแบบมาให้ใส่ในขณะรับประทานอาหารได้ โดยขึ้นรูปมาจากโลหะสำหรับงานทันตกรรมที่มีความสวยงาม แข็งแรงคงทน ลูกค้าไม่จำเป็นต้องถอดออกในขณะทีรับประทานอาหารและดื่มเครื่องดื่ม (แต่ต้องถอดออกมาทำความสะอาด หลังมืออาหารเหมือนกับการแปรงฟัน) ทั้งนี้ เด็นทัลพอยท์คลินิกได้จัดให้มีรีเทนเนอร์ประเภทนี้ด้วยกัน 2 แบบคือ แบบโลหะสีเงิน และโลหะสีทอง

ข้อดีของรีเทนเนอร์แบบใส่เคี้ยวข้าวได้

ใส่รับประทานอาหารได้ไม่พัง
ป้องกันการแตกหักหรือรอยขีดข่วน
ปราศจากกลิ่นและคราบอาหารเกาะ
บางสบาย มีความหนาเพียง 0.5มิลลิเมตร
ทำความสะอาดง่ายไม่ต้องใช้เม็ดฟู่
อายุการใช้งานนานกว่า 2 ปี
รองรับการเติมฟันปลอม ใช้แทนฟันปลอมได้

ข้อเสียรีเทนเนอร์แบบใส่เคี้ยวข้าวได้

ราคาสูงกว่า รีเทนเนอร์ทั่วไป

ถ้าไม่ใส่รีเทนเนอร์ล่ะจะมีผลอย่างไรบ้าง

หากไม่ใส่รีเทนเนอร์ฟันที่จัดเสร็จแล้วก็มีโอกาสที่จะค่อยๆล้มและกลับไปเป็นสภาพเดิมหรือมีการบิดเบี้ยวของแนวฟันได้และอาจทำให้ต้องกลับมาจัดฟันอีกครั้งซึ่งทำให้เสียเวลาและค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น

ต้องใส่รีเทนเนอร์นานแค่ไหน

โดยส่วนที่จะกำชับกันเป็นประจำนั้นคือ เมื่อจัดฟันเสร็จทันตแพทย์ก็จะเน้นให้ใส่รีเทนเนอร์ทั้งวันไป สักระยะหนึ่ง อาจจะสองเดือนหรือจะมากน้อย ก็จะขึ้นอยู่กับลักษณะฟันของแต่ล่ะบุคคลและพอผ่านไปซักระยะหนึ่ง ก็อาจจะลดให้ใส่เฉพาะเวลากลางคืน

วิธีดูแลรักษา รีเทนเนอร์ อย่างถูกต้อง

– เมื่อถอดรีเทนเนอร์ทุกครั้ง ต้องทำความสะอาดในทันที เพราะถ้าปล่อยทิ้งไว้คราบสกปรกจะเกาะแน่นส่งผลให้ทำความสะอาดยาก
– ใช้น้ำอุ่นผสมกับยาสีฟัน หรืออาจจะใช้น้ำยาล้างจานก็ได้ ล้างให้สะอาดและใช้แปรงสีฟันถูเพื่อล้างคราบและเศษอาหารสกปรกออก
– ทำความสะอาดจุดที่ทำยากด้วยสำลีถูเบาๆ
– หากมีคราบฝังแน่นที่รีเทนเนอร์ ให้นำไปให้ทันตแพทย์ละลายให้ ด้วยน้ำยาเฉพาะ
– หากเป็นรีเทนเนอร์แบบถาวรที่ไม่สามารถถอดออกได้ ให้ใช้ไหมขัดฟันในการกำจัดคราบสกปรก
– หากทำความสะอาดรีเทนเนอร์เรียบร้อยแล้วต้องการเก็บใส่กล่อง อย่าใช้กระดาษทิชชู่ หรือผ้าห่อโดยเด็ดขาด